Fara í efni

Eru hross þín í góðum haga

Athugið að þessi frétt er ársgömul eða eldri.

Góð haustbeit er afar mikilvæg hrossum á útigangi, sérstaklega ef þeim er ætlað að ganga úti allan veturinn. Á hausti safna þau mikilvægum fituforða og aðlaga sig kaldara veðurfari. Alþekkt er að haustrigningar koma illa við grönn hross enda fitulagið undir húðinni helsta vörnin gegn kulda áður en hross eru komin í vetrarhárin.

Þegar ekið er um þjóðvegi landsins má víða sjá hross á lélegum hausthögum. Sum virðast nánast hafa gleymst í uppnöguðum sumarhólfum og mörg dæmi eru um að hross séu haldin á mýrum sem ekki henta til haustbeitar. Jafnvel má sjá hross á rýrum lyng- og flagmóum sem alls ekki ætti að nota til beitar. Það segir sína sögu að hross snerta helst ekki við föllnum mýrargróðri á meðan þau naga þurra skurðbakka alveg niður í rót. Loðið mýrlendi er oft mistúlkað þannig að næg haustbeit sé til staðar. Þá virðist hafa farið framhjá mörgum að skylt er að koma upp hagaskjóli þar sem náttúrulegt skjól er ekki til staðar og á það við á öllum árstímum.

Hross sem eiga að ganga úti þurfa að vera í ríflegum reiðhestsholdum að hausti eða sem svarar 3,5 á holdastigunarkvarða þeim sem fylgir aðbúnaðarreglugerð hrossa (160/2006). Þau mega gjarnan vera feit á þessum árstíma (holdastig 4) þó varast beri að hross verði afmynduð af spiki (holdastig 5).

Þess skal gætt að hross fari ekki niður fyrir 3 í holdastigun og á það við um öll hross á hvaða árstíma sem er. Því miður er ekki óalgengt að stóðhestar og hross sem hafa verið í mikilli brúkun séu nær 2,5 í holdastigun á þessum árstíma. Slík hross þurfa mjög góða beit, t.d. á túni eða ábornum úthaga og þörf getur verið á að hýsa þau á nóttunni. Hross sem komin eru niður í 2 í holdastigun eru byrjuð að ganga á vöðva og þurfa sérstaka aðhlynningu, annað varðar við illa meðferð dýra. Séu hross komin niður í 1,5 í holdastigun eða neðar (horuð eða grindhoruð) hafa þau gengið verulega á vöðva og hætt er við að þau nái sér ekki að fullu þrátt fyrir aðhlynningu. Slík meðferð varðar við lög um búfjárhald og dýravernd. Velferð dýra er á sameiginlegri ábyrgð okkar allra og hverjum sem verður var við slæman aðbúnað hrossa ber að gera viðkomandi héraðsdýralækni viðvart.

Til haustbeitar dugar best sumarfriðað valllendi. Varasamt getur verið að setja hross sem vön eru úthaga of snögglega á tún en dæmi eru um að slíkar fóðurbreytingar hafi orðið hrossum að heilsutjóni. Með hæfilegri aðlögun og þegar líða tekur á haustið eru tún þó hið besta beitiland fyrir þá hrossahópa sem þurfa best atlæti, þ.e. fylfullar og/eða mjólkandi hryssur, folöld, trippi og hross sem af einhverjum orsökum þarf að bata, s.s. hross sem hafa verið notuð til keppni eða langferða.

Nauðsynlegt er að ormahreinsa öll hross við beitarskipti enda er einn helsti tilgangur ormahreinsunarinnar að minnka smit í beitilandinu. Þannig má fyrirbyggja alvarlegar ormasýkingar. Ormalyfjagjafir hafa skammvinn áhrif gangi hrossin áfram á smituðu landi. Ef þannig háttar þarf að gefa ormalyf á 2ja-3ja mánaða fresti en með góðu skipulagi getur dugað að gefa ormalyf tvisvar á ári. Ormaveik hross þarf auðvitað að meðhöndla þó það geti verið hættulegt. Folöld og trippi geta stíflast af dauðum þráðormum og þarmaslímhimnan getur skaddast alvarlega af dreyrormalirfum sem fara af stað þegar fullorðnu ormarnir hafa verið drepnir. Því er heldur seint í rassinn gripið að gefa ormalyf eftir að einkenni ormaveiki eru farin að sjást. Slíkt ætti að gefa tilefni til endurskoðunar á beitarstjórnun og notkun ormalyfja.

Aðgangur að góðu drykkjarvatni er að sjálfsögðu nauðsynlegur og á ábyrgð eigenda að fylgjast vel með vatnsbólum og grípa til ráðstafana ef kemur til þurrðar s.s. vegna langvarandi þurrka eða kulda.

Þegar líður á útigönguna er æskilegt að feit hross sem nota á til reiðar gangi aðeins á þann forða þannig að þau séu á bilinu 3 – 3,5 í holdastigun þegar þau eru tekin á hús. Það er betri meðferð að láta hrossin ganga hægt og bítandi á fituforðann meðan þau eru á útigangi fremur en að halda mikið í við þau á húsi. Mjólkandi og/eða fylfullar hryssur og trippi í örum vexti þurfa hinsvegar á öllum sínum forða að halda með vorinu og alls ekki má slá af fóðrun á þeim hópi.

Lykilatriðið er að flokka hross eftir fóðurþörfum og velja beitiland og fóðurgjöf eftir því.


Getum við bætt efni síðunnar?