Eftirlit, áhættumat og viðbúnaður vegna fuglaflensu
Þar sem senn fer að líða að því að farfuglarnir komi til landsins hefur Matvælastofnun nýverið farið yfir og endurskoðað áhættumat vegna fuglaflensu.
Stofnunin fylgist grannt með útbreiðslu fuglaflensu í heiminum, sér í lagi í löndum þar sem farfuglarnir okkar hafa vetursetu. Í Evrópu greindist fuglaflensa á árinu 2007 í Bretlandi, Þýskalandi, Tékklandi, Frakklandi, Rússlandi, Rúmeníu og Póllandi.
Alvarlegt afbrigði af sjúkdómnum greindist í hnúðsvönum í Dorset í Bretlandi 8. janúar s.l. og aftur 4. febrúar. Tíðni sýkingarinnar virðist þó vera lág og enginn grunur hefur komið upp um sýkingu í öðrum villtum fuglum né alifuglum.
Matvælastofnun hefur einnig öflugt eftirlit með villtum fuglum og alifuglum hér á landi. Sýni verða tekin í vor og í haust eins og gert hefur verið síðast liðin ár. Í fyrra voru tekin sýni úr 465 villtum fuglum og 217 alifuglum. Öll sýnin reyndust neikvæð.
Innan Matvælastofnunar starfar viðbúnaðarhópur sem hefur náið samstarf við sérfræðinga Tilraunastöðvar HÍ í meinafræði að Keldum. Hópurinn vinnur að áætlunum um viðbrögð við smitsjúkdómum í dýrum og mati á áhættu á hverjum tíma.
Þegar metið er hversu mikil hætta sé á að fuglaflensuveirur berist í alifugla hér á landi, og hvaða afleiðingar það gæti haft í för með sér, eru m.a. eftirtaldir þættir hafðir í huga:
- Hversu miklar líkur eru á að fuglaflensuveirur séu til staðar í villtum fuglum hér á landi?
- Hvaða árstími er?
- Hefur fuglaflensa greinst í fuglum í löndum sem farfuglarnir okkar koma frá?
- Ef svo er:
- Hvert er algengi smits í fuglunum?
- Eru smitaðir fuglar nálægt vetrarstöðvum okkar farfugla?
- Um hvaða fuglategund er að ræða?
- Til hvaða aðgerða hefur verið gripið í löndunum?
- Um hvaða veirugerð er að ræða?
- Hversu miklar líkur eru á að fuglaflensuveirur berist úr villtum fuglum í alifugla?
- Hver er fjarlægð frá smituðum fuglum í alifuglabú?
- Hvaða fuglategund er um að ræða?
- Hvernig eru smitvarnir á alifuglabúunum?
Matvælastofnun hefur skilgreint þrjú viðbúnaðarstig vegna fuglaflensu, sem byggjast á því hversu mikil hætta er talin á að fuglaflensuveirur berist í alifugla. Viðbúnaðarstig 1 er grunnstig sem stöðugt er í gildi nema ef smithætta eykst, að mati stofnunarinnar.
Hér að neðan er tilgreindur lágmarks viðbúnaður allra fuglaeigenda á hverju stigi. Fyrir eigendur alifuglabúa með 50 fugla og fleiri gilda að auki ákvæði reglugerðar um aðbúnað og sjúkdómavarnir á alifuglabúum og útungunarstöðvum nr. 251/1995.
Viðbúnaðarstig 1 - Þegar lítil hætta er talin á að fuglaflensa berist í alifugla
- Forðast skal að hafa nokkuð í umhverfi fuglahúsa sem laðar að villta fugla
- Fuglahúsum skal vel við haldið
- Góðar smitvarnir skulu viðhafðar
Viðbúnaðarstig 2 - Þegar miðlungs hætta er talin á að fuglaflensa berist í alifugla
- Allir sund- og hænsnfuglar í haldi skulu hýstir eða hafðir í gerði undir þaki
- Sund- og hænsnfuglar skulu aðskildir
- Setja skal hatta á allar lóðréttar loftræstitúður
- Setja skal fuglanet fyrir allar loftræstitúður, op og glugga
- Öllum óviðkomandi skal bannaður aðgangur
- Sérstakur skófatnaður og hlífðarföt skulu notuð við umhirðu fuglanna
- Tryggja skal að hundar og kettir komist ekki inn í fuglahús eða –gerði
- Tryggja skal góðar smitvarnir við vatnsból
- Sýningarhald og aðrar samkomur með fugla er bannað
Viðbúnaðarstig 3 - Þegar mikil hætta er talin á að fuglaflensa berist í alifugla
- Brugðist skal við samkvæmt fyrirmælum Matvælastofnunar sem byggjast á áætlun um viðbrögð við alvarlegum búfjársjúkdómum
Að mati viðbúnaðarhóps Matvælastofnunar er að svo stöddu lítil hætta á að fuglaflensa berist í alifugla hér á landi og því ekki ástæða til að hækka viðbúnaðarstigið. Stofnunin sendir frá sér fréttatilkynningu, ef þessi staða breytist. Fuglaeigendum er þó bent á að búa sig undir að viðbúnaðarstigið verði hækkað og hafa tiltæka þá aðstöðu sem krafist er.